Erkenning ongeboren vrucht

Een erkenning tijdens de zwangerschap wordt een erkenning ongeboren vrucht genoemd. Dit heeft als voordeel dat het wettelijk vaderschap op dat moment al vastgelegd is. Ook kan dan de achternaam van het kind al vastgelegd worden.

Erkenning bij of na de geboorte

Erkenning kan ook bij of na de geboorteaangifte, maar niet als er al een vader in de geboorteakte van het kind vermeld staat. Bij kinderen tot 16 jaar moet de moeder schriftelijk toestemming geven. Vanaf 12 jaar moet ook het kind zelf schriftelijke toestemming geven voor de erkenning.

Naamskeuze

Wilt u tijdens de erkenning de achternaam van uw kind kiezen? Dan moeten u en uw partner samen naar de burgerlijke stand. U kunt voor uw eerste kind de achternaam van de moeder, de duomoeder of de vader kiezen. U gaat samen naar de burgerlijke stand om uw naamskeuze te laten vastleggen. Dit kan niet door 1 van u beiden en ook niet schriftelijk. De gekozen achternaam geldt ook voor alle volgende kinderen. De keuze kunt u voor de geboorte of tijdens de geboorteaangifte laten vastleggen. Als u uw kind eerst moet erkennen, kunt u tijdens de erkenning de achternaam van uw kind kiezen. Naamskeuze kan ook bij adoptie en bij de gerechtelijke vaststelling van het ouderschap.

Achternaam van kind kiezen

Bij de geboorte van uw eerste kind kunt u kiezen of uw kind uw eigen achternaam of die van uw partner krijgt.
Vanaf 1 januari 2024 gaat een nieuwe wet in: Introductie gecombineerde geslachtsnaam . Dit betekent dat u als ouders uw kind niet alleen 1 achternaam kunnen geven. U kunt uw kind ook een combinatie van allebei uw achternamen geven.

Een voorbeeld

Ouders de Vries en Jansen krijgen in 2024 hun eerste kind. Zij kunnen kiezen voor de achternamen:

de Vries
Jansen
de Vries Jansen
Jansen de Vries

Let op:
Deze keuze kunt u pas maken vanaf 1 januari 2024. Dit kan alleen als dit uw eerste kind is.

De overgangsregeling

In heel 2024 kunt u als ouders de naam van uw kinderen wijzigen naar een dubbele achternaam.

Dit is alleen mogelijk als:

  • uw oudste kind is geboren tussen 1 januari 2016 - 31 december 2023
  • u bent getrouwd, u heeft een geregistreerd partnerschap of u heeft uw kinderen erkend
  • u bent het als ouders eens over de achternaam of achternamen
  • de kosten hiervoor zijn € 75 voor een eerste kind en € 50 voor elk volgend kind. De aanpassing kan alleen voor alle kinderen samen gedaan worden.

Dit is niet mogelijk wanneer:

  • Uw oudste kind is geboren voor 2016
  • U kunt de naam van uw kind niet wijzigen in de naam van de andere ouder.

Voor meer info: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/publicaties/2023/11/14/uitbreiding-naamkeuze-gecombineerde-achternaam (Deze link gaat naar een externe website)

Factsheet uitbreiding naamkeuze gecombineerde achternaam (PDF, 621.4 kB)

Gezag door erkenning

Het is belangrijk dat ouders waar mogelijk gezamenlijk het gezag over hun kinderen uitoefenen en dat beide ouders nauw betrokken zijn bij de verzorging en opvoeding van kinderen.

Tot 1 januari 2023 is er alleen automatisch gezamenlijk gezag als kinderen binnen een huwelijk of geregistreerd partnerschap worden geboren. Ouders die niet gehuwd zijn of geen geregistreerd partnerschap hebben moeten het gezamenlijk gezag zelf regelen bij de rechtbank. Zij kunnen dit (digitaal) aanvragen bij de griffier van de rechtbank.

Deze manier van het aanvragen van erkenning en gezag sluit onvoldoende aan bij de samenleving. Inmiddels worden meer dan de helft van de eerstgeboren kinderen geboren buiten het huwelijk of geregistreerd partnerschap. Uit deze groep ouders regelt een op de drie het gezamenlijk gezag niet. De overheid wil het verkrijgen van gezag vereenvoudigen voor alle ouders.

Wanneer is het gezamenlijk gezag van belang?

Het is belangrijk om gezamenlijk gezag goed te regelen. Dit kan anders voor vervelende situaties zorgen voor ouders en kind. Dit is van belang bij:

  • Het doorgeven van een verhuizing of aanvragen van een reisdocument
  • Het reizen met minderjarigen naar het buitenland
  • Een juiste berekening van toeslagen
  • De inschrijving voor een kinderdagverblijf en school
  • Medische beslissingen maken en inzage in een medische dossier
  • Ingrijpen bij een onveilige gezinssituatie
  • De ouder die het gezag heeft komt te overlijden

Vanaf 1 januari 2023 is de wet gewijzigd; gezamenlijk gezag door erkenning

Ongehuwde en niet geregistreerde ouders ervaren het vaak als een drempel om zelf het gezamenlijk gezag te regelen. Dit heeft als risico dat het gezamenlijk gezag niet wordt aangevraagd. De overheid vindt het belangrijk dat het verkrijgen van gezamenlijk gezag zo laagdrempelig mogelijk wordt georganiseerd.

Daarom is per 1 januari 2023 de wet gewijzigd. In de wet is vastgelegd dat ongehuwde en niet-geregistreerde partners bij het erkennen van hun kind automatisch gezamenlijk ouderlijk gezag krijgen met de moeder. Zij hoeven het gezag niet langer samen met de moeder aan te vragen bij de rechtbank. Voor kinderen die erkend zijn voor 1 januari 2023 verandert er niets door de wetswijziging. Zij vallen nog onder de oude wetgeving. Dat betekent dat ouders het gezamenlijk gezag alsnog apart moeten regelen.

Hoe vraag ik gezag aan?

Wanneer een kind is erkend, maar de ouders nog niet samen het gezag hebben kunnen de ouders samen online (Deze link gaat naar een externe website) een gezamenlijk verzoek indienen bij de rechtbank. Dit is eenvoudig, gratis en duurt slechts 10 minuten. In de meeste gevallen geldt dat daarna de erkenner het gezamenlijk gezag met de moeder over het kind krijgt.

Overgangsregeling

Is een kind erkend voor 1 januari 2023 maar na deze datum geboren? Dan moet degene die het kind erkend heeft nog steeds apart met de moeder het gezamenlijk gezag aanvragen.

Wat betekent het hebben van gezag?

Het gezag over een kind brengt meer rechten en plichten met zich mee dan alleen het ouderschap. Wanneer een ouder het gezag heeft, heeft diegene ook daadwerkelijk het recht en de plicht om het kind te verzorgen en op te voeden.

Dit is dus uitgebreider dan alleen een recht op omgang en een verantwoordelijkheid voor het (mee-)betalen aan de verzorging en opvoeding van kinderen. Gezaghebbenden kunnen ook belangrijke beslissingen nemen mbt het kind. Denk hierbij aan een schoolkeuze, medische beslissingen, een verhuizing of het aanvragen van een reisdocument en een vakantie naar het buitenland. Een ouder die alleen het gezag heeft, heeft bij het nemen van deze beslissingen geen toestemming nodig van de andere ouder zonder gezag.